ma túy đá, meth.

Đa số chúng ta đều chưa hiểu cụ thể về phương pháp nhận thức -  hành vi là gì. Phần lớn quan niệm rằng đó đơn giản là cuộc trò chuyện với người nghiện giúp họ tìm ra nguyên nhân dẫn họ tới con đường nghiện ngập và từ đó tìm cách giải quyết. Chính sự mông lung về cách thức điều trị khiến các trung tâm cai nghiện trở nên hoài nghi về phương pháp này vì họ cho rằng không thể khiến người nghiện bỏ được hoàn toàn nếu chỉ dùng biện pháp giáo dục khuyên bảo.

Phương pháp trị liệu nhận thức - hành vi.

Vì vậy rất nhiều trung tâm cai nghiện đã từ chối áp dụng phương pháp này mà hướng đến các phương pháp chủ động hơn. Đó có thể là sử dụng các liệu pháp tâm lí trị liệu như sử dụng âm nhạc, hội họa, thể dục thể thao,... Các phương pháp này đều rất tốt và nên áp dụng. Tuy nhiên, phương pháp nhận thức – hành vi vẫn rất quan trọng trong điều trị cai nghiện. Khi được hiểu và thực hiện đúng chức năng thì nó sẽ đem lại vô số lợi ích. Bước đầu tiên của bất kì chương trình cai nghiện tổng thể nào cũng là đối thoại, và phương pháp nhận thức – hành vi là nơi giúp quá trình này bắt đầu.

Phương pháp nhận thức – hành vi hay CBT là một phương pháp tâm lý trị liệu giúp xác định những suy nghĩ tiêu cực của người nghiện về bản thân và thế giới xung quanh từ đó tìm ra các biện pháp giúp người nghiện hồi phục và trở lại cuộc sống bình thường. Các tác động xấu về mặt nhận thức mà việc nghiện chất kích thích có thể đem lại cho người nghiện có thể là tự ti, suy nghĩ tiêu cực, suy ụp tinh thần. Ví dụ như cảm thấy bản thân vô dụng, hay mình xứng đáng chịu sự kì thị …

Một số tâm lý khác có thể nhận ra thông qua điều trị CBT đó là người nghiện thường đặt mình trong bối cảnh sinh tồn như thể không có ma tuý thì họ sẽ chết. Rất nhiều người nghiện có tâm lý bất ổn và trong đầu chỉ có suy nghĩ tiêu cực. Họ đơn giản là không còn nhận thức được mọi thứ xung quanh nữa, không còn chút sự tích cực ở trên thế giới và quan niệm trên thường đi kèm với suy nghĩ rằng họ sẽ không bao giờ cai nghiện được và nó như một lời nguyền đeo đẳng họ suốt đời. Từ đó những người nghiện thường tự cho rằng không ai hiểu cảm giác của mình và nghĩ tất cả những đi diễn ra trong suy nghĩ của họ là hiện thực mà họ phải gánh chịu.

Phương pháp nhận thức- hành vi có nhiệm vụ xác định các suy nghĩ tiêu cực trên. Các bác sĩ sẽ nói chuyện với người nghiện như một người đồng cảm hay một người thầy. Họ sẽ phân tích các bất ổn trong suy nghĩ của người nghiện và giúp họ nhìn nhận rằng tất cả những điều tiêu cực đó chính là do chất gây nghiện gây ra, giúp họ nhận ra sự liên kết giữa chúng. Những chuyên gia giúp họ tìm ra kế hoạch và lộ trình cai nghiện đồng thời giúp họ đưa các kế hoạch thành hành động thực tế.

Những nhà trị liệu sẽ giám sát, ghi chép việc thực hiện của người nghiện cũng như thúc đẩy họ thực hiện liệu trình một cách nghiêm túc. Tất cả các biện pháp trên nhằm đưa các kết quả từ điều trị nhận thức - hành vi có thể phát huy tối đa hiệu quả điều trị.

Phương pháp này về bản chất không thực sự có thể khiến người nghiện bỏ được triệt để chất gây nghiện nhưng nó sẽ tạo ra hiệu ứng tích cực để người nghiện có động cơ thực hiện các biện pháp trực tiếp hơn.

Ví dụ như trường hợp của Gloria, cô nghiện rượu với lí do để quên đi việc cô từng bị quấy rối khi chưa vị thành niên. Điều trị nhận thức – hành vi (CBT) giúp cô định hình được bối cảnh, cảm xúc và những sự kiện đã khiến cô trở thành một người nghiện rượu. Khi cô nhận ra được động cơ và nguyên nhân mình nghiện rượu, cô đã tự nhủ với bản thân rằng việc cô bị lạm dụng tình dục không có gì đáng xấu hổ và cô sẽ không dùng rượu để chạy trốn điều đó nữa. Thay vì sử dụng rượu, cô hướng đến các hoạt động tích cực hơn như tập thể dục và các hoạt động giúp đỡ cộng đồng và những người xung quanh. Một trong những công dụng khác của CBT đó là giảm thiểu tối đa khả năng tái nghiện. Brian là một người nghiện cocaine, anh đã từng có ý định cai nghiện nhưng sau mỗi lần như vậy a đều tái nghiện. Anh rơi vào trạng thái tuyệt vọng và luôn nhủ với bản thân là dù có nỗ lực đến đâu cũng không thể bỏ hoàn toàn được cocaine. Với phương pháp CBT, bác sĩ của anh tư vấn rằng có một cách đó là hãy cho phép bản thân dùng nó với lượng có kiểm soát và dần dần loại bỏ nó. Họ cho Brian một lời khuyên rằng anh có thể loại bỏ hoàn toàn cocaine với điều kiện là không được nóng vội, cho phép mình dùng liều lượng nhỏ và hãy cứ là bệnh nhân cho đến khi không còn hứng thú với nó. Brian trước đó có thể đã tái nghiện một vài lần nhưng với cách này anh cuối cùng đã tìm lại sự cân bằng cho cuộc sống.

CBT cho người nghiện sự tự do nhiều hơn so với các phương pháp thông thường. Nó không cần một lịch trình hay một khuôn mẫu nhất định. Chính vì sự linh hoạt đó nên đã có rất nhiều trung tâm áp dụng phương pháp này đi kèm để tăng cường hiệu quả cho các phương pháp trực tiếp khác. Việc làm việc cùng các chuyên gia hỗ trợ điều trị CBT cũng rất có lợi cho người nghiện.

Vì cai nghiện là một chặng đường dài nên thời gian làm việc với các chuyên gia CBT cũng sẽ dài theo, chính quá trình tiếp xúc và làm việc với các chuyên gia sức khỏe tâm lý sẽ giúp người nghiện hình thành các kĩ năng ứng xử tốt hơn trước kia đồng thời hàn gắn lại những mối quan hệ đã xấu đi trong quá trình nghiện. Hơn nữa, tính bảo mật trong phương pháp này được xem là lợi thế so với các phương pháp khác. Các bác sĩ sẽ không bao giờ đánh giá hay đưa ra các ý kiến chỉ trích các hành động của bệnh nhân, đồng thời những ghi chép họ ghi lại được về bệnh nhân sẽ được tuyệt đối giữ bí mật. CBT cũng đặc biệt phù hợp cho các bệnh nhân vấp phải những rối loạn tâm lí phát sinh do việc nghiện ví dụ như trầm cảm, đa nhân cách...

Mặc cho việc rối loạn tâm lý hay việc nghiện đến trước, CBT được tạo ra để giải quyết cùng lúc cả 2 vấn đề này. Mặc dù người nghiện cùng lúc phải chịu hậu quả từ cả nghiện lẫn rối loạn tâm lý nhưng với sự giúp đỡ từ các chuyên gia CBT cùng với các bác sĩ có liên quan thì việc chữa triệt để cùng lúc cả 2 là hoàn toàn có thể.

Liên hệ với bác sĩ để được hỗ trợ một cách tốt nhất.

Theo thời gian, việc điều trị sử dụng phương pháp nhận thức – hành vi (CBT) giúp người nghiện biết phải làm thế nào trước các suy nghĩ có thể gây ảnh hưởng đến quá trình cai nghiện. Một số thậm chí tuy đã hoàn thành quá trình cai nghiện xong vẫn tiếp tục thực hiện CBT. Họ thấy rằng bằng cách thực hiện phương pháp này họ cảm thấy sự thanh thản trong tâm trí và nhắc nhở để họ mạnh mẽ và có thể kiểm soát được cuộc sống của chính mình.

Trực tiếp tư vấn và điều trị nghiện rượu, nghiện heroin, trầm cảm, lo âu, rối loạn tâm thần nội sinh hoặc do sử dụng rượu, cần sa, cỏ Mỹ, ma túy đá (nghiện đá, ngáo đá), thuốc lắc, ketamin. Tiến sĩ, Bác sĩ Trần thị Hồng Thu, hiện đang công tác tại Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương - Điện thoại, Zalo, Facebook 0988 079 038