ma túy đá, meth.

Methamphetamine là một loại chất gây nghiện tổng hợp được nhà khoa học Nagai Nagayoshi tổng hợp lần đầu tiên vào năm 1893 tại Nhật Bản. Methamphetamine là chất gây nghiện thuộc nhóm các thuốc kích thích dạng amphetamine. Khi dùng, nó tác động lên hệ thần kinh trung ương và kích thích giải phóng dopamine hàng loạt.

Methamphetamine có nhiều dạng khác nhau như:

- Dạng bột trắng hoặc vàng, nâu, đỏ;

- Dạng muối hydrochlorit bột, vị đắng, dễ hòa tan trong nước và có thể dùng để tiêm được;

- Dạng tinh thể có độ tinh khiết cao. Methamphetamine dạng tinh thể hay còn gọi là “hàng đá” được tổng hợp lần đầu tiên vào năm 1919.

Ở Việt Nam, methamphetamine có các tên gọi khác như là “hàng đá”, “đập đá”, “pha lê”...

Methamphetamine được sử dụng như thế nào?

Methamphetamine được sử dụng theo nhiều cách như nuốt, hút, uống hoặc tiêm. “Đá” là dạng methamphetamine có thể dùng để hút. Đá thường là tinh thể trong suốt có độ tinh khiết cao, hút bằng tẩu thủy tinh. Khói hút không có mùi, để lại cặn sau khi hút, và cặn này có thể sủ dụng lại. Cảm giác tạo ra khi hút có thể kéo dài trong vòng 12 giờ hoặc lâu hơn. Một số người dùng (tỉ lệ rất nhỏ, chỉ dưới 3% số người dùng) dùng methamphetamine theo đường tiêm chích.

Kiểu sử dụng.

Sử dụng liên tục đến khi kiệt sức: Là ngay khi giảm tác dụng của một liều methamphetamine, người dùng tiếp tục dùng ngay thêm một liều nữa (cứ 2- 4 giờ mỗi liều) và dùng trong vài ngày liên tiếp cho đến khi kiệt sức, không thể thức và sử dụng thêm được nữa (thường kéo dài khoảng 3- 4 ngày). Người sử dụng sẽ ngủ li bì từ 24-28 tiếng liền sau mỗi đợt sử dụng. Kiểu sử dụng liên tục này (kiểu “binge”) gây tác hại rất lớn.

Sử dụng mạn tính: Dùng nhiều lần trong ngày và hầu hết các ngày trong tháng (trên 20 ngày một tháng).

Sử dụng a-ma-tơ: Thỉnh thoảng dùng vào thứ 7, chủ nhật, hoặc các dịp nghỉ lễ. Người dùng có thể sử dụng một mình hoặc với bạn bè, ở nhà hoặc ở các bữa tiệc.

Tác động tức thì.

Ngay sau khi hút hoặc tiêm ven, người sử dụng cảm thấy “bốc”, “sung”, hoặc “sung sướng tột cùng”. Hít hoặc uống cũng tạo cảm giác “phê” nhưng không “bốc”. Người sử dụng sẽ cảm thấy “phê” sau khi hút 3-5 phút, sau khi uống 15-20 phút và tác động kéo dài từ 6-8 tiếng.

Tác động về thể chất khi sử dụng methamphetamine cũng tương tự như khi sử dụng các chất kích thích khác. Các tác động này bao gồm:

- Cảm thấy khỏe khoắn, lâng lâng sung sướng.

- Tỉnh táo hơn và tràn đầy sinh lực.

- Tăng ham muốn tình dục.

- Tăng khả năng giao tiếp.

- Không có cảm giác đói.

- Thông thái hơn, tâm trạng tốt hơn.

- Nhịp tim và huyết áp tăng.

- Tăng thân nhiệt.

- Giãn đồng tử.

- Thở nhanh.

- Khô miệng và khó nuốt, nếu nặng có thể gây tình trạng mất nước và sốt cao.

Người sử dụng methamphetamine có thể có cảm giác mình là nhà vô địch, siêu nhân, anh hùng khiến cho họ thường làm những việc ngoài khả năng thực tế của họ.

Sử dụng liều cao gây độc.

Sử dụng liều quá cao trong thời gian ngắn gây nên tình trạng ngộ độc methamphetamine. Biểu hiện của tình trạng ngộ độc là:

- Cảm giác có sức mạnh phi thường.

- Hung hăng và gây gổ.

- Lú lẫn.

- Hoảng sợ.

- Loạn thần do amphetamine.

- Đột quỵ.

- Nhịp tim nhanh, không đều, tiếng tim yếu.

- Xuất huyết não.

- Sốt rất cao.

- Tử vong (hiếm gặp).

Dung nạp và lệ thuộc.

Methamphetamine làm người sử dụng cảm thấy khỏe khoắn, nhiều năng lượng, tỉnh táo, tự tin hơn, nhưng nếu tiếp tục sử dụng, những cảm giác ấy sẽ mất đi và hầu hết người sử dụng cần phải tăng liều để cảm thấy “phê”. Dưới tác động của thuốc, người sử dụng thường bị kích động và có cảm giác bị “trói buộc” vào việc sử dụng thuốc. Cũng như các chất dạng amphetamine khác, hiện nay chưa có hiểu biết đầy đủ về cơ chế dung nạp của methamphetamine. Đây là một cơ chế hết sức phức tạp và không thể giải thích một cách đơn giản. Mức độ dung nạp khác nhau ở mỗi cá nhân tùy thuộc vào liều lượng, thời gian sử dụng, tần suất sử dụng và đường dùng.

Trực tiếp tư vấn và điều trị nghiện rượu, nghiện heroin, trầm cảm, lo âu, rối loạn tâm thần nội sinh hoặc do sử dụng rượu, cần sa, cỏ Mỹ, ma túy đá (nghiện đá, ngáo đá), thuốc lắc, ketamin. Tiến sĩ, Bác sĩ Trần thị Hồng Thu, hiện đang công tác tại Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương - Điện thoại, Zalo, Facebook 0988 079 038