ma túy đá, meth.

Ephedrine và chất giống ephedrine - "pseudo ephedrine" là thành phần chủ yếu trong Methamphetamine. Methamphetamin được coi là một trong những chất ma tuý phổ biến nhất, nguy hiểm nhất trong số các chất ma tuý bởi vì nó có tác dụng kích thích nhanh và mạnh hệ thống thần kinh trung ương nhưng đồng thời gây hội chứng "Đần". Dùng liều cao sẽ bị ngộ độc, hôn mê và có thể chết đột tử. Dạng dùng thường gặp là viên nén có màu đỏ, da cam hoặc nâu nhạt, với các tên gọi là "YABA", "YAMA", "KYAPPY", Shabu... đường kính khoảng từ 7 đến 8 mm, dầy từ 2 đến 4 mm. Trên mặt có ký hiệu chữ M, WY, 99, hoặc hình ngôi sao 5 cánh... Đôi khi gặp methamphetamin còn được sử dụng dưới dạng bột để hút, hít với tên gọi là "Ice" có nghĩa là đá, hoặc đóng ống dùng để tiêm.

Dược động học của meth.

Cả methamphetamine và amphetamine có thể dễ dàng hấp thu từ đường tiêu hóa và niêm mạc mũi, tự do xâm nhập qua hàng rào máu não. Cả hai chủ yếu là bài tiết không thay đổi trong nước tiểu thông qua hệ thống vận chuyển hữu cơ. Sau đường uống, sinh khả dụng của methamphetamine được khoảng 67% và bán hủy khoảng 10 giờ.

Methamphetamine kích thích gián tiếp hệ giao cảm, chủ yếu làm tăng hoạt động của noradrenaline, dopamine và serotonin tại hệ thần kinh trung ương và hoạt động của noradrenaline trong hệ thần kinh giao cảm ngoại biên (Cho & Melega, 2002). Methamphetamine ngăn chặn tái hấp thu và tăng giải phóng dopamine từ phần vừa được tổng hợp, ngăn chặn tái hấp thu noradrenalin, cũng giải phóng noradrenalin nhưng nói chung có tác động ít hơn đối với serotonin (King & Ellinwood, 1997). Những thay đổi về tinh thần khi sử dụng methamphetamine có thể do tác động của Methamphetamine vào tế bào thần kinh dopamine ở vùng mesolimbic. Biểu hiện kích thần trên lâm sàng có thể do tăng sử dụng Methamphetamine ở tế bào thần kinh, tăng noradrenaline trong hệ thống kích hoạt phức tạp, và duy trì tác dụng của catecholamin tại vùng xi náp chi phối về hành vi (Miller, 1991). Khả năng lạm dụng Methamphetamine chủ yếu do tác dụng gây hưng phấn và do đặc tính lệ thuộc tâm lý (King & Ellinwood, 1997).

Chất dẫn truyền trung gian trực tiếp gây ảnh hưởng nhiều nhất là dopamin, serotonin, và norepinephrine. Khi amphetamine kích thích tới đầu cuối sợi trục, sẽ làm giải phóng một lượng lớn các hóa chất này và gây nên trạng thái hưng phấn trên lâm sàng.

Methamphetamine làm tăng hoạt tính của cathecolamin (NA, dopamin) trước xi náp nhất là các nơ-ron hệ dopamine từ vùng mái bụng phóng chiếu đến hệ viền, vỏ não. Hoạt hóa con đường này là cơ chế chủ yếu gây nghiện amphetamine. Methamphetamine và các chất giống amphetamine làm tăng các hoạt tính cathecolamin và serotonin là chất dẫn truyền thần kinh đóng vai trò chủ yếu gây ảo giác, các cảm giác phiêu diêu, huyền ảo, say đắm. Để làm tăng hoạt tính hệ thần kinh, Methamphetamine có 3 cơ chế tác đông:

-    Tăng giải phóng các monoamin vào khe xi náp.

-    Ức chế tái hấp thu.

-    Ức chế phá hủy monoamin bởi MAO (mono amine oxidaza).

Trực tiếp tư vấn và điều trị nghiện rượu, nghiện heroin, trầm cảm, lo âu, rối loạn tâm thần nội sinh hoặc do sử dụng rượu, cần sa, cỏ Mỹ, ma túy đá (nghiện đá, ngáo đá), thuốc lắc, ketamin. Tiến sĩ, Bác sĩ Trần thị Hồng Thu, hiện đang công tác tại Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương - Điện thoại, Zalo, Facebook 0988 079 038