ma túy đá, meth.

Các rối loạn tâm thần có liên quan mật thiết với nghiện ma túy. Việc nghiện chất kích thích có thể là nguyên nhân dẫn đến các rối loạn tâm thần, và các rối loạn tâm thần thường được xem như những yếu tố phát sinh trong quá trình sử dụng các loại chất kích thích. Trong khi các triệu chứng đi kèm khác do nghiện ngập gây ra có thể phổ biến hơn thì việc có các rối loạn tâm thần luôn được các nhà khoa học nhìn nhận là có quan hệ trực tiếp dẫn đến việc sử dụng chất kích thích.

Những đối tượng nào có khả năng cao đối mặt với những rối loạn tâm thần đi kèm cùng vơi sử dụng chất kích thích?

Việc này là không hề hiếm, đặc biệt tại quốc gia phát triển như Hoa Kỳ. Trên thực tế, một khảo sát vào năm 2014 có tên Cuộc điều tra quốc gia về Sức khỏe và sử dụng chất kích thích đã chỉ ra rằng có gần 8 triệu người ở tuổi trưởng thành đang gặp phải những rối loạn tâm thần liên quan tới việc sử dụng chất gây nghiện. Với rất nhiều người, nghiện và rối loạn tâm thần luôn đi cùng với nhau.

Chất kích thích có thể ảnh hưởng lên bất kì ai trong xã hội, cho dù có khác nhau về dân tộc, địa vị xã hội, ngành nghề, giới tính, v.v. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, những người gặp phải các rối loạn tâm thần được xem là có khả năng cao gặp rắc rối với các chất kích thích. Những yếu tố sau có thể tăng khả năng một người có thể cùng lúc phải đối mặt với cả hai hội chứng nguy hiểm này, đó có thể là: những người mới được chuẩn đoán mắc các hội chứng tâm thần, những người cùng lúc gặp nhiều loại rối loạn tâm thần khác nhau, những đối tượng không tìm được các liệu pháp điều trị tâm thần phù hợp, các thành phần nghiện chất kích thích trong thời gian dài, những người phải đối mặt với những sự kiện gây sốc và tổn thương tâm lí, những người có tiền sử gia đình có người mắc các rối loạn tâm thần hoặc nghiện chất kích thích (hoặc cùng lúc cả 2), cuối cùng là những người không thừa nhận việc mình đang đối mặt với các rối loạn tâm thần.

Với rất nhiều người đã từng nghe tới thuật ngữ “hội chứng kép”. Cụm từ này trước kia được dùng khi một người cùng lúc đối mặt với 2 hoặc nhiều vấn đề về sức khỏe. Khái niệm hội chứng kép chính là nơi khởi nguồn để các chuyên gia đưa ra kết luận rằng trong trường hợp của việc nghiện và rối loạn tâm thần, chúng không xảy ra một cách tách biệt mà có sự liên quan mật thiết với nhau.

Vậy nghiện chất kích thích hay rối loạn tâm thần có trước?

Câu trả lời cho câu hỏi này đó là tùy với trường hợp cụ thể của mỗi cá nhân. Với một số người, nghiện chất kích thích có thể là kết quả của việc nỗ lực chống lại những rối loạn tâm thần. Các căn bệnh về tâm thần này gây ra những triệu chứng khác nhau lên người bệnh, và khi nó không được phát hiện và điều trị kịp thời, các hậu quả và đau đớn nó gây ra là rất lớn. Những lúc như thế, chất kích thích có thể là nơi mà người bệnh tìm đến để làm dịu những cơn đau ấy. Ở chiều ngược lại, sử dụng chất kích thích thiếu kiểm soát trong thời gian dài có thể phát triển thành các bệnh tâm thần. Các chất kích thích gây ra những thay đổi sinh hóa lên bộ não, nó có thể phát triển và tạo ra hàng loạt vấn đề về hệ thần kinh trung ương. Một số trường hợp khác đó là do sự thờ ơ với tình trạng của bản thân, những người này không bao giờ chấp nhận sự thật họ đang gặp vấn đề cho dù những dấu hiệu đã là quá rõ ràng. Việc không tìm được lối thoát cho bản thân trong những tình huống như vậy có thể là yếu tố dẫn đến cả nghiện ngập cũng như các căn bệnh tâm thần.

Khi nói đến việc chữa trị, yếu tố nào đến trước không thực sự quan trọng. Phần lớn các trung tâm cai nghiện đều sẽ tìm những biện pháp cụ thể để cùng lúc xử lý cả 2 căn bệnh này thông qua các liệu pháp điều trị, tư vấn, thải độc, và các biện pháp cần thiết khác. Do một trong hai vấn đề có thể làm vấn đề khác trở nên trầm trọng hơn và ngược lại, việc loại bỏ cả hai cùng lúc là cách duy nhất để giúp người nghiện trở lại cuộc sống bình thường.

Các dấu hiệu của việc phát triển hội chứng kép: nghiện và rối loạn tâm thần.

Các triệu chứng của các căn bệnh tâm thần có thể phát triển và biểu hiện theo những cách khác nhau tùy thể trạng của từng người. Ví dụ, với những người đang phải chịu sự căng thẳng sẽ tỏ ra những dấu hiệu rõ ràng hơn. Ngược lại với những người luôn tỏ ra bình thường, các triệu chứng diễn ra một cách khó đoán và vì thế khó để phát hiện hơn. Do đó, không có một công thức cụ thể nào để đi đến kết luận rằng ai đó đang gặp rối loạn tâm thần, nó tùy thuộc vào mỗi trường hợp khác nhau của mỗi cá nhân.

Điều tương tự cũng diễn ra với những người đang cùng lúc gặp phải hội chứng kép. Rất khó để xác thực rằng ai đó đang phải chịu đựng hay mắc phải các loại rối loạn phức tạp của hệ thần kinh này. Việc nghiện chất kích thích sẽ khiến các triệu chứng và biểu hiện của rối loạn tâm thần khác đi và ngược lại. Ví dụ như ở một số thời điểm, các dấu hiệu của rối loạn tâm thần có thể trở nên rõ ràng tuy nhiên một số thời điểm khác do tác động của các loại chất kích thích nó lại bị che dấu đi.

Tuy nhiên, có một số dấu hiệu có thể tham khảo để xác định liệu một người có đang đối mặt với những rối loạn tâm thần cùng với nghiện ma túy hay không. Các dấu hiệu đó có thể là thiếu trung thực, từ chối sự giúp đỡ về mặt y tế, cố gắng cách ly bản thân khỏi những người xung quanh, thay đổi cảm xúc thất thường, thay đổi tính cách so với trước kia, công việc và sự nghiệp bỗng dưng trở nên bấp bênh, thiếu tự tin cũng như tự trọng, không còn khả năng duy trì các mối quan hệ cũng như nghề nghiệp ổn định, không còn hứng thú với những sở thích và mối quan hệ trước kia.

Làm thế nào để tìm sự trợ giúp?

Việc chống chọi với nghiện chất kích thích thôi đã rất khó khăn. Cùng với các hội chứng rối loạn tâm thần, người nghiện có thể cảm thấy vô cùng cô độc. Nếu người nghiện còn tin tưởng bản thân hay người thân họ, đừng chần chừ tìm đến những sự can thiệp từ gia đình cũng như các chuyên gia. Với hiểu biết sâu rộng về điều trị cai nghiện, những chuyên gia có thể thay đổi chương trình cai nghiện sao cho phù hợp với điều kiện thực tế của bạn, các biện pháp chuyên nghiệp khác nhau có thể giúp quá trình cai nghiện trở nên hiệu quả.

Trực tiếp tư vấn và điều trị nghiện rượu, nghiện heroin, trầm cảm, lo âu, rối loạn tâm thần nội sinh hoặc do sử dụng rượu, cần sa, cỏ Mỹ, ma túy đá (nghiện đá, ngáo đá), thuốc lắc, ketamin. Tiến sĩ, Bác sĩ Trần thị Hồng Thu, hiện đang công tác tại Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương - Điện thoại, Zalo, Facebook 0988 079 038